ไทยน่ารู้ พระอารามหลวงในประเทศไทย มีกี่วัด มีวัดอะไรบ้าง

ประวัติและที่มาการแบ่งพระอารามหลวง

พระอารามหลวง หรือ วัดหลวง คือ วัดที่พระมหากษัตริย์หรือพระบรมวงศานุวงศ์ทรงสร้างหรือทรงบูรณปฏิสังขรณ์ หรือมีผู้สร้างน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายเป็นวัดหลวง และวัดที่ราษฎรสร้าง หรือบูรณปฏิสังขรณ์ แล้วทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เข้าจำนวนในบัญชีเป็นพระอารามหลวง

คำถามเรื่อง พระอารามหลวง

พระอารามหลวงชั้นพิเศษ มีวัดอะไรบ้าง ?

พระอารามหลวงชั้นพิเศษ มีเพียงวัดเดียวในประเทศไทย คือ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว)

พระอารามหลวงชั้นเอกพิเศษ มีวัดอะไรบ้าง ?

พระอารามหลวงชั้นเอก 6 วัด ชนิดราชวรมหาวิหาร มีวัดอะไรบ้าง ?

รายชื่อพระอารามหลวงชั้นเอก ราชวรมหาวิหาร 6 วัดในประเทศไทย มี 2 กลุ่ม คือ ส่วนกลางและส่วนภูมิภาค รายชื่อพระอารามหลวงชั้นเอก ราชวรมหาวิหาร มีดังนี้

1. วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร (วัดโพธิ์) พระอารามหลวงกรุงเทพมหานคร
2. วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร (วัดแจ้ง) พระอารามหลวงกรุงเทพมหานคร
3. วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร พระอารามหลวงกรุงเทพมหานคร
4. วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหาร พระอารามหลวงกรุงเทพมหานคร
5. วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร พระอารามหลวงสระบุรี
6. วัดพระปฐมเจดีย์ราชวรมหาวิหาร พระอารามหลวงนครปฐม

พระอารามหลวงในประเทศไทย มีจำนวนกี่วัด ?

พระอารามหลวงในประเทศไทย มีจำนวนทั้งหมด 313 วัดทั่วประเทศไทย มี

• พระอารามหลวงชั้นพิเศษ
• พระอารามหลวงชั้นเอก
• พระอารามหลวงชั้นโท
• พระอารามหลวงชั้นตรี

พระอารามหลวงชั้นเอก มีวัดอะไรบ้าง ?

รายละเอียดพระอารามหลวง (วัดหลวง)

ประวัติและที่มาของพระอารามหลวง

แต่เดิมนั้นยังไม่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงอย่างเป็นทางการ เพียงแต่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงออกเป็นหลายชั้นตามความรู้สึกหรืออาศัยการคาดเดาตามสถานการณ์ เช่น ดูจากการพระราชทานเทียนพรรษาขี้ผึ้งหรือไม้เล่มเดียวหรือมากกว่านั้น หรือดูจากการบรรดาศักดิ์ที่พระราชทานแก่เจ้าพนักงานผู้คุมเลกข้าพระ เป็นต้น หลังจากนั้น กระทรวงธรรมการร่วมกับกระทรวงพระคลังมหาสมบัติได้จัดระเบียบพระอารามหลวงเพื่อประมาณค่าบำรุงวัดหลักจากเลิกเลขวัด แต่ไม่ได้นำมาใช้เป็นเกณฑ์ในการจัดระเบียบพระอารามหลวง ดังนั้น ในปี พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้มีการจัดระเบียบพระอารามหลวงขึ้นอย่างเป็นระบบตั้งแต่นั้นมา

โดยในครั้งนั้น วัดที่จัดว่าเป็นพระอารามหลวงนั้น คือ วัดอันสมเด็จพระเจ้าแผ่นดิน สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราช ทรงสร้าง ทรงปฏิสังขรณ์เป็นส่วนพระองค์หรือทรงในนามท่านผู้อื่น และอารามอันพระบรมวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่สร้างปฏิสังขรณ์ทรงรับไว้ในความบำรุงของแผ่นดิน ภายหลังจึงหมายรวมถึงวัดราษฎร์ที่ที่ประชาชนสร้างหรือปฏิสังขรณ์ แล้วทรงพิจารณาเห็นสมควรยกย่องเป็นพิเศษก็ทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวง

การแบ่งพระอารามหลวงตามระดับชั้น

การจัดลำดับชั้นของพระอารามหลวง เริ่มมีขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เมื่อ พ.ศ. 2458 ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดระเบียบแบ่งชั้นพระอารามหลวงออกเป็นสามชั้น แต่ละชั้นยังแยกระดับออกไปอีกหลายระดับ โดยมีสร้อยต่อท้ายชื่อวัดตามฐานะดังนี้

การแบ่งพระอารามหลวงตามกลุ่มหรือประเภท

พระอารามหลวงชั้นเอก

พระอารามหลวงชั้นเอก ได้แก่ วัดที่มีเจดียสถานบรรจุพระบรมอัฐิ หรือเป็นวัดที่มีเกียรติสูง มี 3 ชนิด คือ

• พระอารามหลวงชั้นเอกชนิดราชวรมหาวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นเอกชนิดราชวรวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นเอกชนิดวรมหาวิหาร

พระอารามหลวงชั้นโท

พระอารามหลวงชั้นโท ได้แก่ วัดที่มีเจดียสถานสำคัญ มี 4 ชนิด คือ

• พระอารามหลวงชั้นโทชนิดราชวรมหาวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นโทชนิดราชวรวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นโทชนิดวรมหาวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นโทชนิดวรวิหาร

พระอารามหลวงชั้นตรี

พระอารามหลวงชั้นตรี ได้แก่ วัดประจำหัวเมือง หรือวัดที่มีความสำคัญชั้นรอง มี 3 ชนิด คือ

• พระอารามหลวงชั้นตรีชนิดราชวรวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นตรีชนิดวรวิหาร
• พระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ (ไม่มีสร้อยนามต่อท้าย โดยส่วนใหญ่จะต่อท้ายว่า พระอารามหลวง)

การแบ่งพระอารามหลวงตามฐานันดรศักดิ์

พระอารามหลวง ชนิดราชวรมหาวิหาร

ราชวรมหาวิหาร หมายถึง พระอารามที่พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราชทรงสร้างหรือปฏิสังขรณ์เป็นการส่วนพระองค์ โดยมีสิ่งปลูกสร้างขนาดใหญ่โตสมพระเกียรติ

พระอารามหลวง ชนิดราชวรวิหาร

ราชวรวิหาร หมายถึง พระอารามที่พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราชทรงสร้างหรือปฏิสังขรณ์เป็นการส่วนพระองค์

พระอารามหลวง ชนิดวรมหาวิหาร

วรมหาวิหาร หมายถึง พระอารามในลักษณะเดียวกับชนิดราชวรวิหาร แต่มีความสำคัญน้อยกว่าและทรงสร้างหรือปฏิสังขรณ์แล้วพระราชเกียรติแก่ผู้อื่น

พระอารามหลวง ชนิดวรวิหาร

วรวิหาร หมายถึง พระอารามที่พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราชทรงสร้างหรือปฏิสังขรณ์พระราชทานเป็นเกียรติแก่ผู้ต่ำศักดิ์ลงมา อาจเป็นวัดที่ประชาชนสร้างหรือปฏิสังขรณ์ และทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวงและยกเป็นเกียรติยศ

ที่มาข้อมูลและรูปภาพ:

• เว็บไซต์วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (th.wikipedia.org)
• เอกสารราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง