พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา พระนครศรีอยุธยา

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ แห่งแรกของไทยรูปแบบการจัดแสดงแบบใหม่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา สร้างขึ้นเนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รััชกาลที่ ๙ และ สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินมาทอดพระเนตรโบราณวัตถุที่พบจากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๐๐ ทรงมีพระราชปรารภกับรัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการและอธิบดีกรมศิลปากรในสมัยนั้นว่า “โบราณวัตถุ และศิลปวัตถุที่พบในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะนี้ สมควรจะได้มีพิพิธภัณฑสถานเก็บรักษา และตั้งแสดงให้ประชาชนในจังหวัดพระนครศรีอยุธยานี้ หาควรนำไปเก็บรักษาและตั้งแสดง ณ ที่อื่นไม่”

กรมศิลปากร จึงได้สร้างพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา ขึ้นเพื่อเก็บรักษา จัดแสดงโบราณวัตถุที่พบจากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ รวมถึงโบราณวัตถุที่พบในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา อาคารก่อสร้างด้วยเงินบริจาคจากประชาชน ซึ่งผู้บริจาคจะได้รับพระพิมพ์ที่พบจากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะเป็นการสมนาคุณ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระนามสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา) ผู้ทรงสร้างพระปรางค์วัดราชบูรณะเป็นนามพิพิธภัณฑ์

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ แห่งแรกของไทย ที่มีรูปแบบการจัดแสดงแบบใหม่คือ นำโบราณวัตถุมาจัดแสดงจำนวนไม่มากจนเกินไปและใช้แสงสีมาทำให้การนำเสนอดูน่าสนใจ

ประวัติพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมีพระราชปรารภกับรัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการและอธิบดีกรมศิลปากรในสมัยนั้นว่า

“ โบราณวัตถุ และศิลปวัตถุที่พบในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะนี้ สมควรจะได้มีพิพิธภัณฑสถานเก็บรักษา และตั้งแสดงให้ประชาชนในจังหวัดพระนครศรีอยุธยานี้ หาควรนำไปเก็บรักษา และตั้งแสดง ณ ที่อื่นไม่”

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ด้วยเหตุนี้ กรมศิลปากรจึงได้สร้าง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา ขึ้น เพื่อเก็บรักษาจัดแสดงโบราณวัตถุที่พบจากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ และโบราณวัตถุพบในจังหวัดนี้ โดยใช้เงินเงินบริจาคจากประชาชน และผู้บริจาคได้รับพระพิมพ์ที่พบจากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะเป็นการสมนาคุณ

ทั้งนี้พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระนามสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา) ผู้ทรงสร้างพระปรางค์วัดราชบูรณะเป็นนามพิพิธภัณฑ์ และเมื่อสร้างเสร็จแล้วพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา เมื่อวันที่ ๒๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๔

กรมศิลปากรจึงได้สร้างพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา ขึ้นเพื่อเก็บรักษาจัดแสดงโบราณวัตถุที่พบจากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ และโบราณวัตถุที่พบในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา อาคารก่อสร้างด้วยเงินบริจาคจากประชาชน และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระนามสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา) ผู้ทรงสร้างพระปรางค์วัดราชบูรณะเป็นนามพิพิธภัณฑ์ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เมื่อวันที่ ๒๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๔

นอกจากนี้จัดแสดงในลักษณะของพิพิธภัณฑ์ที่อยู่ในแหล่งอนุสรณ์สถาน คือ จัดแสดงโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุที่พบในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และจากการขุดแต่งบูรณะโบราณสถาน ซึ่งจัดแสดง ๓ อาคาร ซึ่งได้จัดแสดง เครื่องปั้นดินเผา และเครื่องถ้วย เงินตรา จัดแสดงศิลปะโบราณวัตถุที่พบในประเทศไทยตั้งแต่สมัยทวารวดี ศรีวิชัย ลพบุรี เชียงแสน สุโขทัย อู่ทอง อยุธยา รัตนโกสินทร์ เพื่อใช้ในการศึกษาเปรียบเทียบ ฯลฯ

อาคารแสดงภายในพิพิธภัณฑ์

อาคาร ๑ (อาคารเจ้าสามพระยา)

• ชั้นล่าง จัดแสดงโบราณศิลปวัตถุที่ค้นพบจากการขุดแต่งและบูรณะโบราณสถานในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้แก่ เศียรพรพุทธรูปสำริด จากวัดธรรมิกราช (ศิลปะอยุธยารุ่นอู่ทอง ๒ ร่วมสมัยกับหลวงพ่อโตวัดพนัญเชิง) และกลุ่มพระพุทธรูปจากพระอุระและพระพาหาซ้ายองค์พระมงคลบพิตร รวมทั้งจัดแสดงกลุ่มพระพุทธรูปจากต่างประเทศที่ได้จากกรุวัดราชบูรณะ
• ชั้นบน  จัดแสดงเครื่องทอง ๒ ห้อง และโถงกลางจัดแสดงกลุ่มพระพิมพ์ที่ได้จากรุวัราชบูรณะ
  • ห้องวัดมหาธาตุ จัดแสดงพระบรมสารีริกธาตุและเครื่องประกอบพุทธบูชา ปลาหินหยกเขียนลายทอง สัญลักษณ์มงคลต่างๆ รวมถึงพระพิมพ์ดุนทองและเงิน นอกจากนี้ยังจัดแสดงสถูปศิลาประดิษฐานพระบรมสารีสิกธาตุ พร้อมด้วยเครื่องสูงจากเจดีย์ศรีสุริโยทัย
  • ห้องวัดราชบูรณะ จัดแสดงพระพุทะรูป พระพิมพ์ทองคำ และเครื่องราชูปโภค มีโบราณวัตถุชิ้นสำคัญ คือ พระแสงขรรค์ชัยศรี เครื่องราชกกุธภัณฑ์จำลอง พระปรางค์ทองคำ และเจดีย์ทองคำที่ได้จากการขุดค้นทางโบราณคดีในกรุชั้นที่ ๓ 

อาคาร ๒ 

จัดแสดงโบราณศิลปวัตถุที่พบในกรุวัดราชบูรณะ และวัดมหาธาตุ ตั้งแต่สมัยทวารวดี ลพบุรี ศรีวิชัย สุโขทัย อยุธยา เพื่อเป็นการศึกษาเปรียบเทียบพิพิธภัณฑ์จึงได้นำโบราณวัตถุชิ้นสำคัญมาจัดแสดงร่วมกัน เช่น พระพุทธรูปประทับเหนือพนัสบดี พระพุทธรูปปางเสด็จลงจากดาวดึงส์ พระโพธิสัตว์อวดลกิเตศวร พระพิฆเณศ พระพุทธรูปสมัยเชียงแสน รัตนโกสินทร์  เพื่อความเข้าใจในความหลากหลายของศิลปะไทย

อาคาร ๓ อาคารเรือนไทย 

สร้างเป็นหมู่เรือนไทยภาคกลาง ปลูกอยู่กลางคลองฉะไกรน้อย คลองโบราณสมัยอยุธยา ภายในเรือนไทยจัดแสดงศิลปะพื้นบ้าน เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันของคนไทยสมัยก่อน เช่น เตาเชิงกราน หม้อดินเผาสำหรับหุงต้ม กระต่ายขุดมะพร้าว ตะกร้า กระจาด และเครื่องจับสัตว์น้ำ แสดงถึงภูมิปัญาบรรพบุรุษไทยที่สามารถดำรงชีวิตอยู่กับธรรมชาติได้อย่างสมดุล

โบราณวัตถุภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ

• เศียรพระพุทธรูปสำริด ศิลปะอู่ทอง ที่ได้จากวัดธรรมิกราช
• กลุ่มพระพุทธรูปจากต่างประเทศที่จากกรุวัดราชบูรณะ
• เครื่องทองที่ได้จากการขุดค้นทางโบราณคดีในกรุชั้นที่ ๓ วัดราชบูรณะ
• พระพุทธรูปประทับนั่งห้อยพระบาท ปางประทานเทศนา ศิลปะทวารวดี
• ครุฑโขนเรือไม้จำหลัก ปางกรณมุทรา ใช้เป็นหัวเรือสมัยกรุงศรีอยุธยา

โบราณวัตถุสำคัญอื่นๆ ที่จัดแสดงภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ

โบราณวัตถุอื่นๆ ที่สำคัญที่จัดแสดงภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา อาทิ พระแสงดาบทองคำ ขนาด ยาว ๑๑๕ ซม. กว้าง ๕.๕ สมัยอยุธยา ได้จากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ พระเต้าทักษิโณทกทองคำ ขนาด เส้นผ่าศูนย์กลาง ๒.๗ ซม. สูง ๑๘.๕ ซม. สมัยอยุธยา ได้จากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ ช้างทรงเครื่องทองคำ ขนาด ยาว ๑๕.๕ ซม. สูง ๑๒ ซม. สมัยอยุธยา ได้จากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ

ข้อมูลท่องเที่ยว พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา

พิกัดที่ตั้ง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา จ.พระนครศรีอยุธยา

• แชร์ลิงค์ พิกัดท่องเที่ยวพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา

การเดินทางเพื่อท่องเที่ยวพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา

1. รถยนต์ จากกรุงเทพฯ สามารถเดินทางไปจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ดังนี้

- ใช้ถนนพหลโยธิน มุ่งหน้าสู่ตัวเมืองพระนครศรีอยุธยา โดยข้ามสะพานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ขับผ่านสัญญาณไฟจราจร 2 จุด พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา อยู่ทางขวามือ ตรงข้ามกับมหาวิทยาลัยราชภัฎพระนครศรีอยุธยา
- ใช้ทางหลวงสายเอเชีย มุ่งหน้าสู่ตัวเมืองพระนครศรีอยุธยา โดยข้ามสะพานบริเวณวัดกษัตราธิราช จากนั้นเลี้ยวขวาไปตามถนนอู่ทอง  ผ่านโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยาแล้วเลี้ยวซ้าย พบสัญญาณไฟจราจรแล้วเลี้ยวขวา พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยาอยู่ซ้ายมือ

2. รถไฟ ปลายทางสู่ภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยลงที่ สถานีอยุธยา

- ต่อรถมอเตอร์ไซค์ หรือ รถรับจ้าง 
- นั่งเรือข้ามฟากบริเวณท่าเรือสถานีรถไฟ ข้ามไปยังท่าเรือตลาดเจ้าพรหม จากนั้นใช้บริการรถมอเตอร์ไซค์ หรือรถประจำทางสายไก่เตี้ย
 

3. รถโดยสารประจำทาง มีรถโดยสารธรรมดาและรถโดยสารปรับอากาศไปจังหวัดพระนครศรีอยุธยาทุกวัน วันละหลายเที่ยว จากสถานีขนส่งหมอชิต ถนนกำแพงเพชร 2 

4. รถตู้ จากสถานีขนส่งหมอชิต 2 และหน้าฟิวเจอร์ปาร์ค รังสิต ออกทุกชั่วโมง 

อัตราค่าเข้าชม

- ชาวไทย 30 บาท
- ชาวต่างประเทศ 150 บาท
- นักเรียนนักศึกษาในเครื่องแบบ / ภิกษุสามเณรและนักบวชในศาสนาต่างๆ ไม่เสียค่าธรรมเนียมเข้าชม**

การแต่งกาย

นักท่องเที่ยวควรแต่งกายสุภาพ

เวลาทำการ (เปิด-ปิด)

วันพุธ-วันอาทิตย์ และวันนักขัตฤกษ์ เวลา 09.00-16.00 น.

(ปิดวันจันทร์-อังคาร วันขึ้นปีใหม่และวันสงกรานต์)

ที่ตั้ง

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา 
ถนนโรจนะ ตำบลประตูชัย อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13000

ติดต่อ

โทรศัพท์ : 035-241 587, 035-244 570
โทรสาร : 035-241 587
อีเมล์ : chaosampraya@gmail.com
เว็บไซต์ : http://www.virtualmuseum.finearts.go.th/chaosamphraya

*** การเข้าชมพิพิธภัณฑ์ หรือพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรุณาตรวจสอบสถานะและเวลาทำการก่อนทุกครั้ง **

ที่มาข้อมูลและรูปภาพ:

• เว็บไซต์วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (th.wikipedia.org)
• เว็บไซต์มิวเซียมสยาม (museumsiam.org)
• เว็บไซต์มิวเซียมไทยแลนด์ (museumthailand.com)
• เว็บไซต์การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)